     

ကြန္ျပဴတာ ကို အသုံးျပဳရာတြင္ ကာလၾကာေသာ အခါ၊ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး တို႔ ေၾကာင့္ ေႏွးသြား သလို ခံစား ရပါတယ္၊ ထိုသို႔ ၾကဳံေတြ႕ ရပါက ေအာက္ေဖၚျပပါ အခ်က္ တို႔ ျဖင့္ စစ္ေဆး ၿပီး ျမန္ေအာင္ ျပဳလုပ္နိုင္ပါတယ္။

ေအာက္ေဖၚျပပါ အခ်က္ တို႔ကို မစစ္ေဆးခင္ အခ်က္ (က) ႏွင့္ (ခ) ကို အရင္ဆုံးျပဳလုပ္ပါ။

(က) ပထမဆုံး ကြန္ျပဴတာ ကို backup ျပဳလုပ္ပါ။

ေအာက္တြင္ ေဖၚျပပါ အခ်က္ ေတြ ကို မျပဳလုပ္ခင္ မိမိ ကြန္ျပဴတာ တခု လုံးကို backup ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္၊ ဒါမွ သာ တခုခု ခၽြတ္ေခ်ာ္ ခဲ့လို႔ ရွိရွင္ မိမိ ၏၊ အထူးသျဖင့္ data ေတြ ဆုံးရွုံး မွု မရွိ မွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီေနရာ မွာ ၾကဳံလို႔ ေျပာျပခ်င္တာ တခု ကေတာ့ ကြန္ျပဴတာ ကို ေဆာ့ပ္ဝဲလ္ မ်ား စြာ နဲ႔ အသုံးျပဳေနေပမယ့္လို႔၊ အေရးႀကီးဆုံးကေတာ့ သူ႔ဆီက ရလာမယ့္ ကြန္ျပဴတာ ေဒတာ မ်ား သာ ျဖစ္ပါတယ္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဝင္းဒို႔း ၏ built-in software အပါအဝင္ မိမိ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ ရာ ေဆာ့ပ္ဝဲလ္ တခုခု ကို အသုံးျပဳ၍ backup ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္၊ ကြန္ျပဴတာ ကို ပုံမွန္ backup ျပဳလုပ္သင့္ သလို၊ ကြန္ျပဴတာ တြင္ data အေျပာင္းအလဲ ရွိ၍ အေရး ႀကီးပါကလည္း backup ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္၊ backup ျပဳလုပ္နိုင္သည့္ media မ်ား ရွိၿပီး၊ ၎တို႔ကို ေရႊးခ်ယ္ မွု သည္ လည္း အေရးပါပါတယ္၊ backup လုပ္မည့္ data အနည္း အမ်ား ကို လိုက္၍ USB memory stick, CD, DVD, External hard disk အစရွိ သည္ တို႔ ကို ေရႊးခ်ယ္ နိုင္ပါတယ္၊ သူတို႔ ကို ေရႊးခ်ယ္ ခဲ့ လို႔ ရွိရင္ေတာ့ မိမိ ၏ backup media ကို မေပ်ာက္ပ်က္ ေအာင္ ထိန္းသိမ္း ရပါမယ္၊ ဒါမွ မဟုတ္ပဲ Cloud storage လိုမ်ိဳး မွာ လည္း သိမ္းဆည္း လို႔ ရပါတယ္၊ Cloud storage လိုမ်ိဳး မွာ သိမ္းဆည္း မယ္ဆိုရင္ေတာ့ privacy အတြက္ အာမခံ ေပးတဲ့ ေနရာမ်ိဳးမွာ သိမ္းသင့္ပါတယ္၊ Cloud storage မွာ သိမ္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ Internet Speed ျမန္ဆန္ဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။

(ခ) ကြန္ျပဴတာ ကို Restart (သို႔) Shutdown လုပ္ပါ။

ဒီလို လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ကြန္ျပဴတာ ၏ memory ကို refresh ျဖစ္ေစပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ျပန္စ ရင္ သိသိသာသာ ႀကီး မဟုတ္ေတာင္ အနည္းငယ္ ျမန္ဆန္ လာ နိုင္ပါတယ္။

(၁) Hard drive ၏available space ကို စစ္ပါ။

ကြန္ျပဴတာ တလုံး၏ hard disk မွာ available disk space နည္း လာတာ သည္လည္း၊ ကြန္ျပဴတာ ကို ေႏွးေကြး ေစတဲ့ အေၾကာင္း တရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ available disk space ကို စစ္ရန္ My Computer မွာ ကိုယ္စစ္ခ်င္တဲ့ hard disk, ဥပမာ။ ။ C or D drive, ကို right-click ႏွိပ္ၿပီး၊ “Properties” ကို ကလစ္ လုပ္ပါ၊ ထိုအခါ မိမိ စစ္လိုေသာ hard disk ၏ “Used space” “Free space” တို႔ ကို စစ္၍ ရနိုင္မည္ျဖစ္သည္။

Rule အရ ကေတာ့ ကြန္ျပဴတာ တလုံး ေကာင္းမြန္စြာ အသုံးျပဳနိုင္ရန္ အသုံးျပဳေနေသာ hard drive ၏ 15% က free ျဖစ္သင့္ သည္ ဟု ဆိုပါတယ္၊ အကယ္၍ hard drive လဲလည္ အသုံးျပဳရန္ လိုအပ္ပါကလည္း ပိုမို ျမန္ဆန္တဲ့၊ SSD (solid state drive) မ်ိဳး ကို လဲလည္ အသုံးျပဳနိုင္ပါတယ္၊ SSD မ်ားသည္ ပိုမို ျမန္ဆန္ယုံသာ မကပဲ၊ ရိုးရိုး hard disk မ်ားထက္လည္း အၾကမ္းခံပါတယ္။

(၂) မလိုလား အပ္ေသာ ပရိုဂရမ္ မ်ား ကို ဖယ္ရွား နိုင္ပါတယ္။

သုံးစြဲတာ ၾကာလာတာ နဲ႔ အမၽွ မိမိ အသုံးျပဳ ေနတဲ့ ကြန္ျပဴတာ တြင္၊ အသုံးျပဳျဖစ္တာေရာ မျပဳျဖစ္ သည္ ပရိုဂရမ္ မ်ားပါ ရွိလာနိုင္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အသုံးမဝင္/ အသုံးမျပဳ ေတာ့ မယ့္ ပရိုဂရမ္ အေဟာင္း မ်ားကို “uninstall” ျပဳလုပ္နိုင္ပါတယ္၊ “uninstall” ျပဳလုပ္ၿပီးပါကလည္း “Recycle Bin” ကို “Empty” ျပဳလုပ္ ရပါမယ္၊ ျပဳလုပ္ မယ္ဆိုရင္ ေတာ့ “Control Panel” ကို အရင္သြားရပါမယ္၊ ၿပီးလၽွင္ OS ေပၚမူတည္ၿပီး “Add or Remove Programs” (သို႔) "Uninstall a Program" မွ တဆင့္ ျပဳလုပ္နိုင္ပါတယ္။

(၃) ကြန္ျပဴတာ စစ ခ်င္း run ေနေသာ ပရိုဂရမ္ မ်ားထဲ မွ မလိုအပ္သည္ မ်ား ကို ဖယ္ရွား နိုင္ပါတယ္။

အသုံးျပဳတာ ၾကာတဲ့ ကြန္ျပဴတာ တလုံးမွာ ေဆာ့ပ္ဝဲလ္ မ်ားစြာ ကို အင္စေတာလုပ္ အသုံးျပဳၾကပါတယ္၊ တခ်ိဳ႕ ေဆာ့ပ္ဝဲလ္ မ်ား သည္ ကြန္ျပဴတာ စစ ခ်င္း မွာ load လုပ္ကာ background မွာ run ေနပါတယ္၊ အက်ိဳးရလဒ္ အေန နဲ႔ ကေတာ့ အဲဒီ ေဆာ့ပ္ဝဲလ္ ကို run တဲ့ အခါ၊ background မွာ run ေနတာ ျဖစ္တာ ေၾကာင့္၊ အဲဒီ ေဆာ့ပ္ဝဲလ္ ကို လၽွင္လၽွင္ ျမန္ျမန္ အသုံးျပဳ နိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဖယ္ရွား မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ “Start Menu” မွာ “msconfig” လို႔ ရိုက္ၿပီး၊ အဲဒီမွာ ေပၚလာတဲ့ “System Configuration” မွ တဆင့္ “Startup” ကို သြားၿပီး ဖယ္ရွား နိုင္ပါတယ္။

(၄) Anti-virus, spyware scanner, anti-malware တို႔ကို အင္စေတာ ျပဳလုပ္ပါ။

တခ်ိဳ႕ေသာ virus, malware တို႔ေၾကာင့္ လည္း ကြန္ျပဴတာ ကို ေႏွးေကြးေစပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ပိုေကာင္း၏ ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ အတိုင္း မိမိ ၏ ကြန္ျပဴတာ တြင္ အနည္းဆုံး Anti-virus ေဆာ့ပ္ဝဲလ္ တခုေတာ့ အင္စေတာ လုပ္ထားသင့္ပါတယ္။

(၅) Disk Cleanup ျပဳလုပ္ေပးပါ။

Disk Cleanup ျပဳလုပ္ေပးတယ္ ဆိုတာ ကေတာ့၊ temporary files, unnecessary system files, ေတြ နဲ႔ recycle bin မွ ဖိုင္ မ်ား ကို ဖယ္ရွားပစ္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီအတြက္ ရာနဲ႔ (Megabytes) ခ်ီတဲ့ hard disk space ကို ျပန္လည္ ရရွိ နိုင္ပါတယ္။

My Computer မွာ disk cleanup လုပ္ခ်င္တဲ့ hard disk, ဥပမာ။ ။ C or D drive, ကို right-click ႏွိပ္ၿပီး၊ “Properties” ကို ကလစ္ လုပ္ပါ၊ ထိုေနာက္ “General” tap မွ “Disk Cleanup” ကို ႏွိပ္ကာ ျပဳလုပ္နိုင္ပါတယ္။

(၆) Disk Defragment ျပဳလုပ္ေပးပါ။

အသုံးျပဳတာ ၾကာတဲ့ ကြန္ျပဴတာ တလုံးတြင္ hard disk အတြင္းရွိ software မ်ား ကို uninstall လုပ္ျခင္း၊ software အသစ္ မ်ား ကို install လုပ္ျခင္း၊ မ်ား ေၾကာင့္ hard disk ေပၚတြင္ ေနရာခ် မွု ျပန္႔ၾကဲ နိုင္ပါတယ္၊ ထို႔အတူ၊ မၾကာ ခဏ ဖိုင္မ်ား ကို ကူးျခင္း၊ ဖ်က္ပစ္ ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ လည္း၊ hard disk ေပၚတြင္ ေနရာ ခ်ထားမွု ျပန္႔ၾကဲ နိုင္ပါတယ္၊ အက်ိဳးရလဒ္ အေနနဲ႔ ကေတာ့ ကြန္ျပဴတာ run ရာ တြင္ အခ်ိန္ ၾကာရွည္မွု ျဖစ္ေစပါတယ္၊ Disk Defragmentation ဆိုတာ ကေတာ့ အဲဒီ ျပန္႔ၾကဲေနတဲ့ ဖိုင္ေတြကို အစဥ္လိုက္ ျဖစ္ေအာင္ စီစဥ္ေပးျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ကြန္ျပဴတာ ကို ပိုမို ျမန္ဆန္ေစပါတယ္။

My Computer မွာ ကိုယ္ disk defragment လုပ္ခ်င္တဲ့ hard disk, ဥပမာ။ ။ C or D drive, ကို right-click ႏွိပ္ၿပီး၊ “Properties” ကို ကလစ္ လုပ္ပါ၊ ထိုေနာက္ “Tool” tap မွ “Defragment now” (သို့) "Optimize" ကို ႏွိပ္ကာ ျပဳလုပ္နိုင္ပါတယ္။

(၇) Visual effects မ်ားကို disable လုပ္ပါ။

Visual effects မ်ား ကို disable လုပ္ျခင္း ေၾကာင့္ လည္း၊ ကြန္ျပဴတာ ကို ျမန္ဆန္ေစပါတယ္၊ ျပဳလုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ Control Panel → System → Advanced system settings ကို သြားရပါမယ္၊ ၿပီးရင္ Advanced tap → Performance → Setting button ကို ႏွိပ္ရပါမယ္၊ အဲဒီ က မွ “Adjust for best performance” ကို ေရႊးခ်ယ္ ရပါမယ္။

(၈) Memory ကို ထပ္တိုး နိုင္ပါတယ္။

အရင္ဆုံး memory ကို ထပ္တိုး ဖို႔ လို မလို ကို စစ္ပါ၊ ထိုသို႔ စစ္ရန္ Ctrl+Alt+Del ကို ႏွိပ္ပါ၊ ၿပီးလၽွင္ “Start Task Manager” ကို သြားပါ၊ Windows Task Manager မွ Performance tap ကို သြားပါ၊ Physical Memory ေအာက္တြင္ ရွိေသာ Available Memory ကို စစ္ၾကည့္ပါ၊ အကယ္၍ ၎ သည္ ရွိေသာ Physical Memory (Total ) ၏ 25% ထက္ နည္းပါက၊ memory ကို ထပ္တိုးသင့္ပါတယ္။

Memory ကို ထပ္ မတိုးခင္ ထပ္တိုး၍ ရ မရ ကိုလည္း စစ္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဥပမာ။ ။ 32 bit OS မွာ memory 4 GB ထက္ ပိုတိုး ၍ မရပါဘူး၊ အကယ္၍ သင္သည္ browser ကို tabs ေတြ အမ်ားႀကီး ဖြင့္ သုံးတတ္ တယ္ ဆိုရင္ memory ထပ္တိုးတာ သည္၊ ကြန္ျပဴတာ သုံးဆြဲ မွု ကို ျမန္ဆန္ ေစမွာ ေသခ်ာပါတယ္။

(၉) ကြန္ျပဴ တာ အသစ္ တလုံး (သို႔) hardware မ်ား ကို လဲလွယ္ပါ။

OS ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ software ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ကို အင္စေတာ မလုပ္ခင္၊ installation requirement မ်ား ကို ဖတ္မည္ ဆိုပါက၊ CPU, RAM (memory), Hard Disk Space အစ ရွိ သည့္ min hardware requirements မ်ား ကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္၊ ကြန္ျပဴတာ ဝယ္ယူၿပီးေသာ အခါတြင္ အသစ္ထြက္လာေသာ OS (သို႔) Software တို႔ ၏ min hardware requirements မ်ား ျမင့္ လာသည္ သာ ျဖစ္သည္၊ ထိုအခါ မိမိ လက္ရွိ အသုံးျပဳေနေသာ ကြန္ျပဴတာ ၏ hardware requirements မ်ား ႏွင့္ မကိုက္ ညီေတာ့ပဲ၊ ကြန္ျပဴတာ သည္ ဝယ္ၿပီးကာစ ထက္ ေႏွးလာသည္ ဟု ခံစား ရနိုင္ေပသည္၊ ထိုအခါ မ်ိဳးတြင္ ေတာ့ ကြန္ျပဴတာ တလုံး အသစ္ လဲျခင္း (သို႔) သူ႔တြင္ တတ္ဆင္ ထားေသာ hardware အစိတ္အပိုင္း တို႔ကို upgrade ျပဳလုပ္ျခင္း မ်ား လုပ္သင့္ေပသည္၊ ဥပမာ။ ။ Motherboard တခုလုံး လဲလွယ္ ျခင္း (upgrade) မ်ိဳး ျဖစ္ေပသည္။

fastercomputer

addmemory

upgrade

itworld

informationtechnologyworld